جدا شدن ناخن از بستر: راهنمای کامل مراقبت بهداشتی برای پیشگیری از عفونت و درمان

Onycholysis حالتی است که در آن ناخن دست یا پا از بستر خود جدا می‌شود. این وضعیت معمولاً بدون درد است اما ممکن است نشانه‌ای از عفونت، آسیب فیزیکی، تماس با مواد شیمیایی، رطوبت زیاد یا بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس باشد. پس از جدا شدن، ناخن نمی‌تواند به پوست بازگردد؛ اما رعایت بهداشت، محافظت از ناخن و درمان علت زمینه‌ای می‌تواند به رشد ناخن جدید کمک کند.

انواع جدا شدن ناخن

• نوع دیستال: شایع‌ترین حالت است که از نوک ناخن آغاز شده و به سمت ریشه پیش می‌رود.

• نوع کناری: از یک یا دو طرف ناخن شروع می‌شود و ممکن است به عرض ناخن گسترش یابد.

• نوع پروگزیمال: از نزدیکی کوتیکول آغاز شده و به سمت نوک ناخن حرکت می‌کند. ظاهر هشداردهنده‌تری دارد و کمتر شایع است.

علائم رایج:

• تغییر رنگ ناخن

• ایجاد مرز موج‌دار بین بخش صورتی و سفید

• ضخامت و شکنندگی بیشتر ناخن

• تجمع آلودگی زیر ناخن

• جدا شدن کامل یا جزئی ناخن از بستر

• گاهی ایجاد عفونت یا رشد ناهمگون ناخن

علل شایع:

موضعی (مربوط به ناخن):

• عفونت‌های قارچی یا باکتریایی

• مانیکور مکرر

• تماس زیاد با آب و مواد شوینده

• آسیب فیزیکی (مثلاً ضربه یا کفش تنگ)

سیستمیک (مربوط به بدن):

• کم‌خونی یا فقر آهن

• بیماری‌های تیروئیدی

• کمبود ویتامین B3

• پسوریازیس یا مصرف برخی داروها مانند شیمی‌درمانی

 تشخیص

پزشک با معاینه ناخن و بررسی سوابق پزشکی، دارویی و تغذیه‌ای فرد، مشکل را ارزیابی می‌کند. ممکن است آزمایش‌های زیر نیز انجام شود:

• آزمایش خون

• کشت قارچ یا باکتری

• میکروسکوپ و درموسکوپی

• تست KOH (برای قارچ)

درجات جدا شدن ناخن:

1. جدا شدن ۱–۲ میلی‌متری

2. جدا شدن یک‌سوم ناخن

3. جدا شدن نیمی از ناخن

4. جدا شدن کامل تا پایه ناخن

5. تغییر شکل بستر ناخن و ایجاد بافت ضخیم پوست

مراقبت خانگی:

• زیر ناخن را تمیز نکنید

• از کندن یا گاز گرفتن ناخن خودداری کنید

• ناخن را کوتاه و مرتب نگه دارید

• دست‌ها را پس از شستشو خشک کنید

• هنگام تماس با آب یا شوینده، دستکش بپوشید

درمان پزشکی:

• تمیز کردن حرفه‌ای ناخن توسط متخصص پوست یا پا

• استفاده از باند یا اسپلینت برای اصلاح رشد ناخن

• تجویز پمادهای موضعی مانند کرم‌های ضدقارچ، مرطوب‌کننده، محلول ویتامین E، رتینوئید یا روغن‌های گیاهی

• تجویز داروهای خوراکی یا مکمل برای مشکلات زمینه‌ای

• در موارد شدید، برداشتن ناخن با جراحی و ترمیم بستر با پیوند یا پوست مصنوعی

پیشگیری:

• پرهیز از تماس با مواد شیمیایی

• استفاده از دستکش نخی زیر دستکش پلاستیکی

• کوتاه نگه داشتن ناخن

• استفاده از کفش راحت

• جلوگیری از رطوبت زیاد و عوامل تحریک‌کننده

عوارض عدم درمان:

• تغییر دائمی شکل ناخن

• رشد ناهمگون

• عفونت‌های مکرر

• ناخن فرورفته (ingrown)

• از بین رفتن دائمی بستر ناخن

منبع: health.com